Als je elke maand opnieuw last hebt van menstruatiepijn, pijnlijke borsten, futloosheid, een onregelmatige cyclus, acne en andere typisch vrouwelijke klachten, dan kan het heel goed zijn dat je een disbalans in je vrouwelijke hormonen hebt. In deze blog kom je meer te weten over vrouwelijke hormonen, hoe ze uit balans raken, wat voor invloed een disbalans kan hebben op het algemeen welzijn en hoe je een disbalans in vrouwelijke hormonen op een natuurlijke manier kunt voorkomen.
Hoe een disbalans in de vrouwelijke hormonen ontstaat
Veel vrouwen zijn het zich niet bewust, maar de hormoonspiegel heeft een grote invloed op ons algehele welzijn. Er hoeft maar een kleine disbalans in de hormonen plaats te vinden en je kunt last krijgen van allerlei klachten (voor symptomen van een disbalans in de vrouwelijke hormonen zie volgende paragraaf).
Een disbalans in de vrouwelijke hormonen ontstaat meestal niet zo maar, vaak ligt daar een dieper liggende oorzaak aan ten grondslag. Veel voorkomende factoren die de balans in de vrouwelijke hormoonspiegel negatief kunnen beïnvloeden zijn:
Kunstlicht (afkomstig van o.a. lampen, televisies en tablets): dit beïnvloedt de slaapcyclus, met als gevolg dat de hormoonspiegel wordt verstoord (Wurtman, 1975[1])
Leefstijl: veel vrouwen zitten het grootste gedeelte van de dag, wat de hormoonbalans beïnvloedt (o.a. Ay et al., 2003[2])
Voeding: xeno-oestrogenen en fyto-oestrogenen (in voeding aanwezige kunstmatige en natuurlijke oestrogenen) imiteren het lichaamseigen oestrogeen en verstoren zo de hormoonspiegel (Ibarreta et al., 2001[3])
Zwangerschap en borstvoeding: vrouwen krijgen in tegenstelling tot vroeger op veel latere leeftijd kinderen en geven een veel kortere periode borstvoeding, waardoor de blootstelling aan natuurlijke oestrogeen sterk is verminderd (Paganiotopoulou et al., 1990[4])
Diverse statistieken bevestigen dat vrouwen in de vruchtbare leeftijd veel meer dan vroeger last hebben van een hormonale disbalans en alle klachten die daarbij horen. Zo blijkt bijvoorbeeld uit een onderzoek uit 2011 dat ongeveer 50 procent van de Nederlandse vrouwen in de vruchtbare leeftijd last heeft of ooit last heeft gehad van overmatig bloedverlies tijdens de menstruatie. Klachten die daarbij veelvuldig voorkomen zijn buikpijn, hoofdpijn of migraine, stemmingswisselingen of langer dan 5 dagen ongesteld zijn (Hologic Benelux/NovaSura , 2011[5]). Daarnaast hebben veel vrouwen tussen de 35 en 45 jaar tegenwoordig last van klachten die verband houden met de perimenopauze, de periode die vooraf gaat aan de menopauze en soms wel 5 tot 8 jaar duurt. Tijdens deze levensfase is er vaak nog geen sprake van typische menopauzeklachten zoals opvliegers, maar er treden dan wel al hormoonspiegelfluctuaties op, waarbij het progesteronniveau langzaam begint te dalen terwijl het oestrogeengehalte gelijk blijft. Het gevolg is dat er relatief meer oestrogeen dan progesteron in het lichaam zit, en hierdoor ontstaat oestrogeendominantie.
Er zijn geen statistieken bekend ten aanzien van oestrogeendominantie, maar aangezien in deze leeftijdsgroep vaker symptomen als een onregelmatige cyclus, PMS-klachten, gewichtstoename, migraine en vocht vasthouden voorkomen wijst alles erop dat misschien wel de helft van alle vrouwen die in de perimenopauze zitten of die naderen last hebben van een relatief te hoog oestrogeengehalte in het lichaam. Opvallend daarbij is dat oestrogeendominantie vooral bij vrouwen in Westerse landen voorkomt, vrouwen in Aziatische landen blijken er nauwelijks of geen last van te hebben. Dit zou onder andere kunnen komen omdat voeding in de meeste Aziatische landen zowel voldoende oestrogeenachtige als progesteronachtige stoffen bevat, waardoor de hormoonspiegel bij deze vrouwen op een natuurlijke manier wordt gereguleerd (Miles, 2003[6]).
Symptomen van een disbalans in de vrouwelijke hormonen
De belangrijkste vrouwelijke hormonen zijn oestrogeen en progesteron, en deze dienen doorlopend goed met elkaar in balans te zijn. Symptomen van een disbalans in de vrouwelijke hormonen zijn:
Onregelmatige huid (o.a. vette of juist droge huid, acne, cellulite, vocht vasthouden)
Dof haar
Hoofdpijn of migraine
Vruchtbaarheidsproblemen (o.a. geen eisprong, PCOS)
Menstruatieproblemen (o.a. onregelmatige menstruatie, langdurige menstruatie, zware menstruatie, menstruatiepijn, PMS, pijnlijke borsten)
Verminderd libido (o.a. geen zin hebben in seks, vaginale droogheid)
Depressieve gevoelens (o.a. prikkelbaarheid, somberheid, stemmingswisselingen, futloosheid)
Gewichtstoename
Zo kun je een disbalans in de vrouwelijke hormonen behandelen
Ondanks alle (soms bijna onvermijdelijke factoren) die een disbalans in de vrouwelijke hormonen kunnen veroorzaken hoef je niet bij de pakken neer te zitten. Je kunt er namelijk zelf een heleboel aan doen om een disbalans te voorkomen of te verminderen:
Zorg voor een regelmatige slaapcyclus; kijk niet te kort voor het slapen gaan naar de televisie, tablet of telefoon en probeer minimaal 7 - 9 uur per nacht te slapen
Beweeg dagelijks een half uur intensief. Sta regelmatig op wanneer je een zittend beroep hebt of ga af en toe een stukje wandelen
Eet zoveel mogelijk vers. Vermijd bewerkte producten zo veel mogelijk. Eet producten als tofu, sojamelk en sojayoghurt (bevatten fyto-oestrogenen) met mate of helemaal niet.
Daarnaast kun je twee superfoods nemen die zeer effectief bijdragen aan een hormonale balans, te weten maca en ashwaganda:
Maca: wordt gemaakt van een knolgewas uit Peru en heeft als bijnaam ‘Lustopwekker van de Andes’. Maca staat bekend als adaptogeen, wat betekent dat het een uitbalancerend en regulerend effect heeft op het lichaam. Dit geldt met name voor de hormoonspiegel, maar ook voor de klieren (waaronder de hypothalamus en de hypofyse) en het spier-, zenuw- en bloedvatenstelsel. (Ley, 2003[7]). Maca is zeer geschikt voor alle disbalansen in de hormoonspiegel.
Ashwaganda: wordt ook vaak Indiase ginseng of Withania Somnifera genoemd en is vooral binnen de Ayurvedische geneeskunde zeer populair, omdat het zeer krachtige antioxidanten bevat die een heilzame werking hebben voor mensen met tumoren, ontstekingen, artritis, astma en hoge bloeddruk. Daarnaast bevat ashwaganda de unieke stof withanolide, die de activiteit van testosteron en progesteron stimuleert (Khalsa et al, 2008[8]). Ashwaganda is daarom een uitstekend superfood waarmee oestrogeendominantie kan worden voorkomen en bestreden.
Zowel maca als ashwaganda zijn adaptogenen, wat betekent dat zij een regulerende en balancerende werking hebben, ongeacht het type hormonale disbalans dat je hebt. Maca en ashwaganda kunnen een disbalans niet altijd voorkomen, maar ze verminderen de klachten zeker wel en ze stimuleren een evenwichtige hormoonbalans.
Referenties [1] Wurtman, Richard J. “The effects of light on the human body.” Scientific American 233.1 (1975): 68-77. [2] Ay, Alev, and Merih Yurtkuran. “Evaluation of hormonal response and ultrasonic changes in the heel bone by aquatic exercise in sedentary postmenopausal women.” American journal of physical medicine & rehabilitation 82.12 (2003): 942-949. [3] Ibarreta, Dolores, Andreas Daxenberger, and Heinrich HD Meyer. “Possible health impact of phytoestrogens and xenoestrogens in food.” Apmis 109.S103 (2001): S402-S425. [4] Panagiotopoulou, Kelly, et al. “Maternal age, parity, and pregnancy estrogens.” Cancer Causes & Control 1.2 (1990): 119-124. [5] Hologic Benelux/NovaSura: “Bijna de helft van de Nederlandse vrouwen heeft last van overmatig menstrueel bloedverlies”. Persbericht, 9 mei 2011. [6] Miles J. “Japanese diet fights menopause.” AAP. 14 October 2003. [7] Ley, Beth M. Maca!: Adaptogen and Hormonal Regulator. Bl Publications, 2003. [8] Karta Purkh Singh Khalsa & Michael Tierra. “Ayurvedic Herbs, The Way Of” Lotus Press, 2008
bron: superfoodleven.nl